Toekomst Brabantse boeren blijft onzeker met nieuwe stikstofplannen.

Brabantse boeren snakken naar duidelijkheid. Minister Femke Wiersma ((Landbouw, Voedselzekerheid, Visserij en Natuur) lichtte deze week een tipje van de sluiter op over hoe ze denkt stikstof in de natuur te bestrijden. Na deze uitleg weten boeren nog steeds niet waar ze aan toe zijn. De plannen zijn niet conc**** genoeg.

Zeker voor Brabantse PAS-melders dringt de tijd. Een PAS (Programma Aanpak Stikstof)-melder hoefde alleen maar melding te maken van zijn eigen stikstofuitstoot. Een vergunning was niet nodig. Een uitspraak van de Raad van State maakte dit wel verplicht, uiterlijk in 2025.

PAS-melders werd toen een vergunning beloofd door de overheid, maar die hebben ze nooit gekregen omdat er teveel stikstof in natuurgebieden bleek te zitten. Daardoor waren er geen vergunningen beschikbaar voor nog meer uitstoters.

De minister heeft hier in haar nieuwe plan geen oplossing voor. Ze wil daarom uitstel verlenen voor drie jaar. De vraag is of dit juridisch haalbaar is want de Raad van State was vijf geleden heel duidelijk in zijn uitspraak, het moet in 2025 geregeld zijn.

Voor de PAS-melders betekent dit dat ze vanaf 2025 een illegaal bedrijf runnen. De bank wil een illegaal bedrijf geen lening geven voor vernieuwingen. Dat maakt het lastig om te investeren in bijvoorbeeld luchtwassers of speciale stikstofarme stallen.

In de ruwe plannen die de minister deze week presenteerde, staat hoe ze vijf miljard euro gaat verdelen tot 2030. Hiermee moet het stikstofgehalte in de natuur worden teruggebracht. Dit is haar plan:

Vrijwillige uitkoop: 1,25 tot 2,5 miljard
Mest: 250 miljoen
Innovatie: 1,25 tot 2,5 miljard
Natuur: 500 miljoen
PAS-melders, jonge boeren en overige: 500 miljoen

Bij alle vijf de punten ontbreekt een gedetailleerde uitwerking en kan het nog alle kanten op. Zo moet de Europese Unie het bijvoorbeeld nog goed vinden dat op grasland meer mest uitgestrooid mag worden dan nu wordt toegestaan. Gras verbruikt erg veel stikstof, maar Europa constateert dat we al lang over ons stikstofplafond heen zitten, dus gaat hiermee niet zomaar akkoord.

Er valt op ieder planonderdeel wel iets aan te merken. Neem innovatie. Luchtwassers en stalvloeren blijken in de praktijk toch meer stikstof door te laten dan op papier berekend.

Brabantse boeren hebben ook nog de pech dat ze in de meest vooruitstrevende provincie wonen waar de strengste milieueisen worden gesteld. Zij moeten veel eerder dan de rest van het land aan stikstofeisen voldoen.

"Boeren is mijn passie", zegt de jonge veehouder Cas van Zutphen. Samen met zijn vader runt hij een zeugenbedrijf in Zijtaart. Ook Cas is een PAS-melder. Hij is nog niet murw geslagen. "Ik wil niet anders dan boer zijn, maar mijn drie broers hebben wel voor een ander vak gekozen. Ik wacht het allemaal af. Ik heb geen andere keuze, maar vermoeiend is het wel."