Bron: E.H. Patrick van der Vorst (www.christian.art) 🇪🇸🇮🇹🇱🇺🇬🇧🇧🇪
Evangelie van 11 januari 2025

Hij moet groter, maar ik moet kleiner worden.

Aanbidding van het Kind Jezus door Johannes de Doper,
Geschilderd door Lucas Cranach de Oudere (1472-1553),
Olieverf op paneel,
Geschilderd rond 1535
© Museo Lázaro Galdiano, Madrid

Reflectie bij het schilderij:

De evangelielezing van vandaag eindigt met de aangrijpende laatste woorden van Johannes de Doper: 'Hij groter, maar ik moet kleiner worden.' Hierna wordt Johannes gevangengezet en uiteindelijk onthoofd, waarmee zijn martelaarschap wordt bezegeld. Hij besefte dat zijn missie bijna voltooid was en dat de missie van Jezus, die nu serieus begon, centraal zou komen te staan. Deze woorden weerspiegelen Johannes' diepe nederigheid, terwijl hij gewillig in betekenis afnam om Christus te verheerlijken. Het was een moment van overgang, waarbij de missies van Johannes en Jezus elkaar kortstondig overlapten.

In de hele Schrift wordt Jezus met veel namen aangeduid, waarvan ‘Heer’ misschien wel de meest gebruikte is. Alleen al in het Nieuwe Testament komt de term ‘Heer’ 3.322 keer voor. Volgens de Oxford English Dictionary is een heer ‘een persoon die autoriteit, controle of macht heeft; een meester, leider of heerser.’ Door Jezus als Heer van ons leven te accepteren, laten we Hem de leiding nemen, groter worden; onze ego’s moeten daarentegen afnemen. Daarom zouden de woorden van Johannes de Doper door ons allemaal gesproken moeten worden: Christus moet groter, maar ik moet kleiner worden.

Het schilderij dat bij de overdenking van vandaag hoort, is van Lucas Cranach de Oudere, een van de belangrijkste Duitse kunstenaars van de 16de eeuw. Cranach was een goede vriend van Maarten Luther (1483–1546) en werd de belangrijkste visuele propagandist van de protestantse Reformatie. Bekend als Pictor celerrimus (‘snelste van de schilders’), waren zijn tijdgenoten verbaasd over de snelheid waarmee hij zijn werken produceerde. Moeilijk te geloven, gezien de vele details in zijn schilderijen. Op het schilderij zien we Johannes de Doper gekleed in een kamelenharen gewaad, terwijl hij teder een lam streelt terwijl hij knielt voor het Christuskind. Johannes wijst rechtstreeks naar Christus. Christus is degene die we moeten volgen. Het Kind houdt een kruis vast dat uit een slang tevoorschijn komt, het symbool van de erfzonde. De slang staat op het punt om Christus' linkervoet te bijten, die op zijn beurt rust op een menselijk skelet. Deze beeldspraak sluit nauw aan bij de Lutherse theologie: Maarten Luther leerde dat de mensheid de schuld van Adam erft en in een staat van zonde leeft vanaf het moment van de conceptie. Cranachs schilderij communiceert dus een diepgaande theologie terwijl het de nederigheid en vreugde van Johannes de Doper in de aanwezigheid van Christus illustreert.

Johannes 3:22-30

22 Daarna ging Jesus met zijn leerlingen naar het platteland van Judea, waar Hij met hen enige tijd verbleef, en er doopte. 23 Maar ook Johannes diende te Ennon bij Salim het doopsel toe; want daar was veel water, en men ging er heen, om zich te laten dopen. 24 Johannes toch was nog niet in de gevangenis geworpen. 25 Toen de leerlingen van Johannes eens geschil kregen met een Jood over godsdienstige reiniging, 26 kwamen ze bij Johannes, en zeiden tot hem: Rabbi, Hij die met u was aan de overkant van de Jordaan, en over wien ge getuigenis hebt afgelegd: zie, Hij dient het doopsel toe, en ze gaan allen naar Hem. 27 Johannes antwoordde: Niemand kan beslag op iets leggen, tenzij het hem gegeven is uit de hemel. 28 Gij zelf zijt mijn getuigen, dat ik gezegd heb: Niet ik ben de Christus, maar ik ben Hem vooruit gezonden. 29 Hij die de bruid bezit, is de bruidegom; maar de vriend van den bruidegom, hij staat naar hem te luisteren, en is al zielsverheugd, als hij de stem van den bruidegom hoort. Dit is mijn vreugde, en ze is volkomen; 30 Hij moet groter, maar ik moet kleiner worden.