Zorgpremie zal doorstijgen naar 200 euro. Hoe solidair is dat?

De eerste zorgpremie voor 2025 gaat weer met 9,50 euro omhoog, waarschijnlijk volgen er meer premiestijgingen. Dit nieuws riep vragen op: is die stijging echt onontkoombaar? Wim Groot, gezondheidseconoom aan de Universiteit van Maastricht, beantwoordt de meest gestelde.

Is die stijging van de zorgpremie echt onontkoombaar?

"Jazeker, het lijkt me moeilijk om iets aan de jaarlijkse premiestijging te doen. Twee derde van de zorgkosten zijn salarissen, die stijgen dus door. We kunnen daar weinig aan doen. Automatisering, robots en nieuwe medicijnen zorgen vaak wel voor betere zorg en besparen artsen werk, maar die vindingen kosten ook geld."

"Kosten beperken kan wel, zoals een tijdje terug in Griekenland en Portugal is gebeurd. Maar dat waren stevige bezuinigingen. Wij willen niet minder zorg of minder goede zorg. Als we de kwaliteit van zorg afschalen tot hoe het in Noord-Macedonië is, kun je kosten verlagen. Maar dat willen we niet."

Gaan zorgpremies echt binnen drie jaar naar 200 euro doorstijgen?
"Het zal voor velen een onaangename verrassing zijn, maar voor mij niet. Er zal een jaarlijkse kostenstijging zijn en de premie zal ook 20 à 25 euro oplopen omdat het kabinet vanaf 2027 het eigen risico wil verlagen (van 385 naar 165 euro, red.). Dat is realistisch."

"Het kabinet wil de premiestijging compenseren via belastingverlagingen voor mensen met lage inkomens. Maar mijn ervaring is dat mensen de link niet leggen tussen de belasting via de loonstrook en de kosten van een zorgverzekering."

Wat gebeurt er als je je zorgpremie niet meer kunt betalen door die premiestijgingen?

"Als het even niet lukt om je zorgpremie te betalen, kun je altijd een betalingsregeling krijgen. En ook het eigen risico mag je gespreid of later betalen. Het heeft uiteindelijk geen zin om de premie helemaal niet te betalen. Na een half jaar niet betalen meldt de verzekeraar je aan bij het CAK (Centraal Administratie Kantoor, red.) en dan zal een incassobureau de premie alsnog bij je innen."

Klopt het dat er minder mogelijkheden zijn om de premiestijgingen te ontvluchten via kortingen?

"Ja, zo verviel in 2023 de collectiviteitskorting via je werkgever. Ook krijg je sinds enkele jaren iets minder korting voor een verhoogd eigen risico."

"Maar we zien wel dat mensen continu kijken of het iets goedkoper kan. Ze stappen over naar een goedkopere verzekeraar en ruilen hun restitutiepolis (veel vrije keuze in zorgverleners, red.) in voor een natura- of combinatiepolis (vooral keuze uit gecontracteerde zorgverleners, red.). De premie bij die laatste polissen is lager."

Is het solidair als we meer premie gaan betalen om het eigen risico te verlagen?

"De huidige manier van betalen is al erg solidair. De helft van de zorgverzekeringskosten worden via je belasting al inkomensafhankelijk betaald. En iedereen krijgt in Nederland dezelfde zorg, of je nou rijk of arm bent. Dit in tegenstelling tot Duitsland, waar een deel van de mensen bij het ziekenfonds zit en rijkeren een particuliere verzekering hebben, zoals wij dat ook voor 2006 hadden."

"Mede door de zorgtoeslag zijn er nauwelijks mensen die meer dan 20 procent van hun inkomen aan zorg kwijt zijn. En onze eigen betalingen zijn de laagste van Europa. Het eigen risico is sowieso al laag doordat het al sinds 2016 niet meer is verhoogd."
Volg dit onderwerp

"Maar ja, de verlaging van het eigen risico kan een teken van nog meer solidariteit zijn. Mensen die geen zorg gebruiken, zullen meer gaan betalen en mensen die vaak zorg gebruiken iets minder. Wel is er het risico dat mensen meer zorg gaan gebruiken. Daardoor zouden wachtlijsten iets kunnen oplopen."

DSW wil dat verzekeraars nog maar een premie vragen van 30 euro en de rest van de kosten via belastingen betalen. Om zo de concurrentie tussen verzekeraars te beperken. Lost dat het probleem van oplopende kosten op?

"Nee, dat lost weinig op. 30 euro per maand is ongeveer wat sociale minima (mensen met een uitkering ter hoogte van het minimaal bedrag dat nodig is voor je levensonderhoud, red.) kwijt zijn als ze nu zorgtoeslag krijgen en weinig zorg gebruiken. Als je dan ook de zorgtoeslag laat vervallen, schieten zij er niets mee op. Maar mensen met een hoger inkomen mogelijk wel."

"Als je duizenden euro's aan kosten van de zorgverzekering via de belasting laat betalen, kun je natuurlijk wel kiezen welke groep je het grootste deel daarvan laat betalen."

Zouden we beter af zijn als we zorgverzekeraars afschaffen en alles door de overheid laten doen? Zorgverzekeraars maken hoge kosten en bezitten miljarden aan reserves.

"Dat zorgverzekeraars nu moeten concurreren om verzekerden heeft er juist voor gezorgd dat ze hun reserves in de afgelopen jaren hebben ingezet om zorgpremies laag te houden."

"Ook zijn premies in bijvoorbeeld Duitsland en België harder gestegen dan hier. Dat kan wel eens komen doordat we hier die marktwerking wel hebben. En ook omdat we hier minder medicijnen gebruiken, korter in het ziekenhuis liggen en meer door de huisarts laten doen."

"Een vergelijking die vaak wordt gemaakt is publieke zorgsysteem NHS in Engeland. Ik denk dat niemand ons stelsel wil ruilen voor de NHS. Daar zijn zorginstellingen verouderd, zijn er zeer lange wachtlijsten en kan het uren duren voor een ambulance bij je is."