Gevolgen vergrijzing in andere Europese landen ook in Nederland voelbaar.
De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) adviseert de regering zich in te zetten om het onderwerp ‘vergrijzing’ hoog op de Europese agenda te krijgen. Niet alleen in Nederland, maar ook in andere Europese landen stijgt het aandeel ouderen. Dat raakt ook Nederland: ‘Als je buren met problemen zitten, slaat dat uiteindelijk terug op jezelf’, zegt redacteur macro-economie bij het Financieele Dagblad Marijn Jongsma.
In Nederland ligt de participatiegraad onder ouderen fors hoger dan in Zuid-Europese landen. Zo ligt in Italië de officiële pensioenleeftijd op 67 jaar, maar in de praktijk geldt dat lang niet voor alle Italianen. De reden daarvoor is dat verschillende Italiaanse regeringen pensioenbeleid voor zich uit hebben geschoven en uitzonderingen hebben bedacht, legt macrostrateeg West-Europa bij de Rabobank Erik-Jan van Harn uit. Een ander voorbeeld is Frankrijk, waar het verhogen van de pensioenleeftijd van 62 jaar naar 64 jaar niet zonder discussie ging.
Demografie is goed voorspelbaar, legt Van Harn uit. Om een andere verklaring te vinden voor het verschil tussen het vergrijzingsprobleem in Nederland en andere landen is het van belang om terug in de tijd te kijken. 'Veertig jaar geleden kregen Nederlandse vrouwen meer kinderen dan vrouwen in Italië, Spanje, of Duitsland.' Deels daarom heeft Nederland nu minder problemen. 'Het beeld is minder negatief dan in andere landen.'
Daarnaast heeft Nederland volgens Van Harn een gunstig pensioensysteem. 'Nederland heeft als een van de weinige landen ter wereld een pensioenfonds waarbij van tevoren wordt gespaard. Andere landen betalen dit uit de lopende begroting.' Hij benadrukt dat dit lange tijd goed gaat, totdat er een grote demografische verschuiving plaatsvindt. 'Dan komt er meer druk op werkenden te liggen.'
Het WRR-rapport concludeert dat Nederland uiteindelijk de pensioenproblemen van deze andere EU-landen gaat voelen. Volgens FD-journalist Jongsma gaan landen met een grote pensioenlast bijvoorbeeld bezuinigen op andere posten, zoals onderwijs en infrastructuur, waardoor het groeiperspectief van deze landen verslechtert. Nederland wil buurlanden die rijker worden, zodat ze meer producten van ons kunnen kopen, legt Jongsma uit. Ook verwacht hij dat deze landen de pensioenen wat zullen versoberen.
En dan is er nog 'de pijnlooste methode', namelijk het lenen van geld, waardoor de staatsschuld van deze landen zal oplopen. Daarbij komt de wens van een lage beleidsrente kijken, wat het voor de Europese Centrale Bank lastiger maakt om effectief rentebeleid te voeren.
