KWAADAARDIGE CABAL ELITE KLOOTZAKKEN HEBBEN HUN DOEL BEREIKT
7 jul 2024
Het was extreem nat de afgelopen twaalf maanden. Ook nu het zomer is, blijft het veel regenen. In het bos zijn de gevolgen daarvan langzaam te zien: boombladeren in plassen kleuren bruin. Uiteindelijk kunnen de bomen doodgaan.
Het is een onwerkelijk gezicht: in de Stiphoutse bossen, vlak bij Helmond, staan tientallen bomen in het water. Het is een enorme plas van honderden vierkante meters groot. Op sommige plekken is het ontstane meer zo diep dat je er niet met laarzen doorheen kunt waden zonder natte voeten te krijgen.
Doordat er zo veel regen viel in de winter en het afgelopen voorjaar staan de bomen al maanden met hun 'voeten' in het water. "Het staat hier nooit onder water. Ook in de winter niet", zegt Martijn Griek van Bosgroepen, dat natuurgebieden van onder meer gemeenten beheert.
Om vocht en voedingsstoffen te kunnen opnemen, hebben bomen zuurstof onder de grond nodig. Waar het grondwater hoog staat, zit die zuurstof niet meer in de grond. Bomen kunnen mineralen en water dan niet meer met de wortels opnemen.
Daarnaast zorgt het vele water ook voor rottende wortels. Bomen staan daardoor niet meer stevig in de grond en kunnen bij een zuchtje wind al omvallen.
In de Stiphoutse bossen staat al maanden water waar volgens Martijn Griek normaal gesproken nooit water staat.
Er zijn boomsoorten die wel tegen langdurig natte omstandigheden kunnen, zoals wilg of zwarte els. Maar dat geldt niet voor berken en de meeste naaldbomen.
Kijk in de Stiphoutse bossen alleen naar de bomen in de plas en het lijkt wel herfst. Ze hebben minder blad en kleuren soms bruin-oranje of laten hun blad zelfs al vallen. Iets hoger - al is het maar 2 meter - is te zien hoe de bomen erbij horen te staan begin juli: fel groen en vol in blad.
De gevolgen van de vele neerslag spelen in het hele land: de Leenderbossen, de Kempen (Noord-Brabant), rond Hardenberg (Overijssel) en Eibergen (Gelderland) en dus de Stiphoutse bossen. Het water staat alleen op de laagste plekken en de gevolgen zijn dus alleen lokaal zichtbaar.
Het lijkt op sommige plekken in het bos wel herfst: bladeren kleuren bruin en vallen al af.
Foto: Job van der Plicht
'Er gaat kapitaal verloren'
Toch betekent dat dat op diverse plaatsen hele hectares bos onder water staan, weet Martijn Boosten, bosadviseur bij Staatsbosbeheer. Als grote aaneengesloten stukken bos uiteindelijk doodgaan, is dat zonde, vindt hij. "Er zit bijvoorbeeld koolstof in opgeslagen en dat komt dan vrij als CO2."
Daarnaast kan het ook om hout gaan dat Staatsbosbeheer gebruikt voor de houtproductie, dus voor meubels of constructiehout voor de bouw. "Er gaat kapitaal verloren."
Dood hout heeft ook waarde voor het bos. Schimmels en insecten profiteren ervan en daarmee ook vogels. "Plekken met dood hout in het bos zijn erg belangrijk, maar liever niet hectares aaneengesloten. Dan verlies je het bosklimaat", zegt Boosten.
Job van der Plicht is binnenlandverslaggever
Job schrijft veel over de natuur, boeren en de stikstofcrisis. Ook maakte hij de podcast Verscheurd door de wolf over de terugkeer van de wolf in Nederland. Lees hier meer verhalen van Job.
Gevolgen pas over aantal jaar zichtbaar
Door klimaatverandering krijgt Nederland te maken met drogere zomers. Daarom werd jarenlang gezocht naar maatregelen om water zoveel mogelijk vast te houden. Maar te veel water in de zomer kan dus ook, al zijn de gevolgen van droogte veel groter en veel minder lokaal.
Staatsbosbeheer kijkt daarom naar flexibele maatregelen. Water vasthouden bij droogte en afvoeren bij te veel langdurige neerslag. Dat kan door bijvoorbeeld regelbare stuwen in sloten en greppels te zetten. Als er veel regen is gevallen, kunnen die open worden gezet en kan het water weglopen. "Vocht is fijn, maar te nat is ook niet goed", zegt Boosten.
Hoe groot de schade precies is voor de bomen die al een half jaar in het water staan, zal de komende jaren blijken. Bomen leven lang en kunnen best wat klappen hebben. Maar door eerdere droge zomers hebben veel bomen die klappen al gehad.
"We zien nu de eerste effecten", zegt Griek. "Maar pas over één, twee of drie jaar is te zeggen welke bomen echt dood zijn gegaan en wat de impact op het bos is."
