Bron: E.H. Patrick van der Vorst (www.christian.art) 🇮🇹🇱🇺🇪🇸🇬🇧🇧🇪
Evangelie van 4 december 2024

Feest van Sint-Jan van Damascus

Sint-Jan van Damascus,
Gravure door André Thevet (1504–159,
Uitgegeven rond 1590,
Gravure op papier
© Christian Art

Reflectie bij de gravure:

Sint-Jan van Damascus (ca. 676–749), priester en kerkleraar, neemt een belangrijke plaats in als een van de vroegste en belangrijkste verdedigers van heilige afbeeldingen, waardoor hij een van de belangrijkste heiligen voor de kunsten is. Het is geen verrassing dat hij tot mijn favoriete heiligen behoort.

Ook bekend als Johannes Damascenus, was hij een vooraanstaand theoloog en monnik wiens belangrijkste bijdrage aan het christelijk denken zijn gepassioneerde verdediging van de verering van heilige afbeeldingen was. Deze verdediging is het meest beroemd verwoord in zijn baanbrekende werk, Over de goddelijke afbeeldingen (of Apologia tegen degenen die heilige afbeeldingen veroordelen), geschreven tijdens het hoogtepunt van de iconoclastische controverses in het Byzantijnse rijk. In deze verhandeling betoogde Sint-Jan op welsprekende wijze tegen de vernietiging van religieuze afbeeldingen, waarbij hij hun rol als hulpmiddelen om contemplatie en devotie te vergemakkelijken benadrukte, veeleer dan als objecten van aanbidding op zichzelf. Zijn theologische redenering was diepgeworteld in de incarnatie: aangezien God zichtbaar werd in de persoon van Jezus Christus, is het zowel toegestaan ​​als nuttig om Christus en andere heilige figuren in visuele vorm af te beelden. Zoals God ons naar Zijn beeld schiep, gebruikte God zelf afbeeldingen, en daarom kunnen wij hetzelfde doen, en zo deelnemen aan Gods vreugdevolle scheppende geest.

De geschriften van Sint-Jan legden de intellectuele basis voor de bevestiging van de heilige kunst door de Kerk op het Tweede Concilie van Nicea in 787, waar de verering van iconen formeel werd gehandhaafd. Zijn verdediging van heilige beelden bewaarde niet alleen een traditie van visuele devotie, maar baande ook de weg voor de bloei van christelijke kunst in de daaropvolgende eeuwen. Het is geen overdrijving om te zeggen dat we zonder Sint-Jan van Damascus misschien nooit de grandeur van gotische kathedralen, de meesterwerken van Michelangelo of de talloze werken van heilige kunst hadden gezien die generaties hebben geïnspireerd.

Deze gravure is van André Thevet (1504-159, een Franse priester, ontdekkingsreiziger, kosmograaf en graveur die vooral bekend is om zijn werk in het documenteren van de volkeren en plaatsen van de Nieuwe Wereld en andere regio's door middel van reisverslagen en illustraties. Hoewel hij voornamelijk wordt erkend als schrijver en kosmograaf, is Thevets associatie met graveren nauw verbonden met de visuele afbeeldingen van deze plaatsen. Maar hij graveerde ook prachtige portretten van profeten uit het Oude Testament en zijn favoriete heiligen, waarvan Sint-Jan van Damascus er een was.

Matteüs 15:29-37

29 Toen Jesus van daar was vertrokken, kwam Hij aan het meer van Galilea, ging de berg op, en zette Zich daar neer. 30 Daar kwamen grote scharen naar Hem toe, die kreupelen, lammen, blinden, stommen en vele anderen bij zich hadden; men legde ze aan zijn voeten neer, en Hij genas ze. 31 De menigte stond verbaasd bij het zien, hoe stommen spraken, lammen genazen, kreupelen liepen, blinden zagen; en ze verheerlijkten den God van Israël. 32 Nu riep Jesus zijn leerlingen bijeen, en sprak: Ik heb medelijden met de schare; want reeds drie dagen zijn ze bij Mij, en ze hebben niets te eten. Ik wil ze dus niet ongespijsd laten gaan, opdat ze onderweg niet bezwijken. 33 Maar de leerlingen zeiden tot Hem: Hoe zullen we ons in een woestijn genoeg brood verschaffen, om zulk een grote menigte te verzadigen? 34 Jesus zei hun: Hoeveel broden hebt gij? Ze antwoordden: Zeven, en enkele visjes. 35 Toen beval Hij het volk, op de grond te gaan zitten. 36 Hij nam de zeven broden en de vissen, sprak een dankzegging uit, brak ze, en gaf ze aan zijn leerlingen; en de leerlingen gaven ze aan het volk. 37 Allen aten, en werden verzadigd. En ze verzamelden de overgeschoten brokken: zeven korven vol.