DE SCHANDVLEK VAN BELGIË

In 1995 publiceerde Hugo Claus zijn vermaarde roman " Het verdriet van België ". Indien de man nog tussen ons zou vertoeven zou hij ongetwijfeld een vervolg schrijven onder de titel " De schandvlek van België ". Hugo heeft het tijdelijke voor het eeuwige ingewisseld. Wij, het volk, nemen de pen ter hand om dit verhaal de geschiedenis boeken in te schrijven.

De valleien van de Ardennen. Door iedereen gekend voor haar prachtige natuur en pittoreske dorpjes langs de Vesder, de Ourthe en de zijrivieren zijn niet meer. Het lijkt alsof 1000 bommenwerpers hun lading gelost hebben. Het zijn echter geen bommen. Het is water, de verwoestende kracht van water die aan hoge snelheid door de dorpen is geraasd en alles op haar pad heeft meegesleurd en vernietigd.

Sommige experten beweren dat het komt door de intense regenval, andere experten beweren dan weer dat het openzetten van de sluizen van de stuwdam van Eupen de grote boosdoener is.

Oordeel zelf :

De KUL heeft op 19.07.2021 een rapport uitgebracht waarin zij berekend heeft hoeveel m3 water er tussen 13 en 15 juli 2021 door de vallei is gestroomd. Bij optelling van de regenval in de vallei met het regenwater dat van de hoger gelegen gedeelten naar de vallei is gestroomd ( waaronder bvb Jalhay waar op 2 dagen tijd een neerslag van 274 liter/m2 gemeten is, maar onbeschadigd is gebleven ), is er dixit de KUL een waterverplaatsing geweest van 5 miljoen m3. De rivieren zouden dus hoe dan ook buiten hun oevers zijn getreden en overstromingen hebben veroorzaakt zoals we in Belgisch en Nederlands Limburg hebben gezien.

Op 15 juli 2021 rond 17 uur - en dus op een tijdstip dat er al overstromingen waren - heeft de stuwdam van Eupen haar sluizen volledig open gezet omdat het stuwmeer naar verluid te vol was en de dam onder druk stond, waardoor er - bijkomend - op 1 uur tijd, met een ongelooflijke kracht 7,3 miljoen m3 extra water door de vallei is gejaagd. De totale waterverplaatsing bedraagt alzo op zeer korte tijd 12,3 miljoen m3.

En dat zie je heel duidelijk op locatie. Hoe dichter bij de stuwdam, hoe groter de schade. Het spoor van vernieling dat het kolkende water veroorzaakt heeft, tart alle verbeelding. Gevels van huizen en zelfs volledige huizen zijn weg gerukt door het water, de straten zijn weg gespoeld, er zijn overal zinkgaten. dikke bomen zijn afgeknakt alsof het lucifers zijn of volledig ontworteld en een eind meegesleurd door de rivier, net zoals duizenden auto's, wandelbruggen, containers ... Sommige plaatsen zijn hierdoor moeilijk bereikbaar. Heel regelmatig moet je rechtsomkeer maken en een andere route zoeken omdat een deel van de baan weg gespoeld is of een brug te zwaar beschadigd.

Alle inwoners verklaren hetzelfde : op 15 juli 2021 tussen 11u en 13 u stond bij iedereen de kelder onder water. Ze belden massaal naar de hulpdiensten, maar kregen geen gehoor wegens overbelasting van de lijnen. Ze zijn niet verwittigd geworden van wat op komst was. Niet van de heftige regenval die al een week voordien voorspeld was door EFAS en ook niet van het openzetten van de sluizen in Eupen. Ze zijn letterlijk overvallen door het kolkende water.

Een half uur na het openzetten van de sluizen, stond het water in alle dorpen en gemeenten tot in Chenée Bas 3 meter hoog. Deze gemeente ligt in vogelvlucht +-40 km van Eupen, om maar te zeggen...

Bij elk huis beukte het water in op hun voordeur en ramen - die door de kracht letterlijk uit mekaar spatten - en stroomde het water langs achter terug naar buiten terwijl de volledige huisraad, muren en binnendeuren mee gesleurd werden. In Limbourg wisten de mensen niet wat hun overkwam. Het water stroomde zo snel en met zoveel kracht dat zij na een paar minuten al tot hun middel in het sterk stromend water stonden en letterlijk tegen de stroming hebben moeten vechten om de trap naar boven te bereiken en hun hachje te redden. Het is enkel dankzij hun overlevingsinstinct en juiste reflexen dat ze het nog kunnen navertellen. Voor 41 mensen was het echter te laat...

Had het anders gekund ? Ik denk het wel.

In de buurt zijn nog twee andere stuwdammen die beheerd worden door Engie Electrabel. Zij hebben hun sluizen al enkele dagen eerder een beetje open gezet om het water in het stuwmeer te laten wegvloeien. In die regio zijn door de regenval ook overstromingen geweest maar deze zijn in niets te vergelijken met de verwoestende schade die veroorzaakt is langs de Vesder en de Ourthe.

Wie nu precies verantwoordelijk is voor wat is een vraag die voer voor debat zal vormen in het politiek halfrond en uiteindelijk - zoals gewoonlijk - een stille dood zal sterven.

Niemand is verantwoordelijk. Iedereen steekt zijn paraplu op. Onze vriend Elio heeft zich al fijntjes laten ontvallen dat hij niet wil dat er nog over de stuwdam van Eupen gesproken wordt.

Er speelt zich een drama af in de Ardennen maar dat is geen reden om het reces van de Ministers en de Kamer op te schorten. Ze zijn met verlof en blijven met verlof. Er circuleren op social media leuke vakantiekiekjes van onder meer ene Connor die het erg naar zijn zin heeft in Marbella. Ook andere politici laten ons via social media meegenieten van hun welverdiende vakantie. Een kamerlid heeft vorige week een verzoek ingediend om alle ministers terug te roepen omwille van de ramp in de Ardennen. Het is geweigerd. De zaak is op de agenda geplaatst in ... september.

Gelukkig zijn er ontzettend veel burgerinitiatieven. Veelal van Vlamingen en tal van Nederlanders die met een volgeladen koffer met voedingsmiddelen en vers fruit en groentjes van heinde en ver naar de getroffen regio trekken om de noodlijdende bevolking een hart onder de riem te steken. Het is een druppel op een hete plaat maar het zijn gelukkig wel héél véél druppels. Duizenden burger vrijwilligers circuleren elke dag in de regio. Hartverwarmend voor elk verscheurd hart. Het mijne is gebroken. Telkens wanneer ik samen met de ongelooflijke toffe hardwerkende vrijwilligers naar het noodgebied trek word ik stil. Het is een verschrikking die met geen woorden te beschrijven valt. Het geeft me elke keer een mentale klop.

Wanneer de burgers mij uitnodigen in hun huis of wat daarvan overblijft, verbijt ik mijn tranen. Soms rollen ze toch als ze hun verhaal doen. Hun huis en hun leven liggen in puin. Ze leven van dag op dag. Ze poetsen al 3 weken lang, elke dag, in een poging om de modder te verwijderen. Op de gelijkvloers is alles weg gespoeld.

Door de schimmelvorming op de doordrenkte muren hangt er een vieze muffe geur in de lucht die ook doordringt tot de veelal onbeschadigde slaapkamers op de eerste verdieping. In elk huis zie je goed tot waar het water heeft gestaan. Maakt niet uit of je in Chenée Bas, Vaux sous Chèvremont, Chaudfontaine, La Brouck, Trooz, Nessonvaux, Goffontaine, Prayon, Pepinster, Verviers, Dolhain, Limbourg, of langs de zijde van de Ourthe Tilff, Hony, Méry, Esneux ... Het is overal hetzelfde.

Hier en daar zijn een paar moedigen al bezig met het afkappen van de doorweekte plaaster op de muren. De bakstenen zijn zo verzadigd met vocht dat er ook brokken steen van de muren valt. Het zal nog maanden duren vooraleer de muren zijn uitgedroogd, tenminste ... als het nu eindelijk eens voor langere tijd droog zou blijven maar ook dit is de mensen helaas niet gegund. Het heeft de afgelopen drie weken vaak en veel geregend.

In het getroffen gebied liggen alle straten nog vol met torenhoog puin en steenafval van zwaar beschadigde woningen. Hele wijken zijn onbewoonbaar verklaard en ondertussen al afgebroken. Sommige wijken staan op instorten en zijn verboden terrein verklaard ( zie foto in Pepinster ). Het zal nog maanden duren vooraleer al het puin geruimd is. Het is zodanig veel dat het niet in een handomdraai kan geruimd worden. De vermalingsbedrijven zijn zwaar overbelast.

Al die puinhopen voor de huizen zijn pijnlijk om te aanschouwen. De inboedel van de mensen ligt letterlijk op straat. Gisteren zag ik een grote teddybeer vol modder rechtop zitten in een verlaten veld tussen al het puin. Onwezenlijk. Van welk kind zou dit geweest zijn ?

Over de tussenkomst van het Rode Kruis ga ik het in dit epistel niet hebben. Daar is door de pers en op social media al genoeg over gezegd en geschreven. Ik kan alleen maar bevestigen dat wat de bewoners van de getroffen regio verklaren en de vele verontwaardigde commentaren op social media waar zijn. Hands For Freedom is ondertussen al meerdere keren met, alles bij mekaar, zo'n 200 vrijwilligers naar het noodgebied geweest om hulp te bieden. We zijn in alle dorpen en gemeenten geweest. We hebben het zelf geconstateerd. Ik vraag me elke keer af wat het Rode Kruis gedaan heeft en doet met de 30 miljoen euro giften die zij ontvangen heeft van het volk voor het (noodlijdend) volk. Sommigen beweren dat de giften ondertussen al zouden gestegen zijn naar 70 miljoen euro. Deze keer zal het Rode Kruis rekenschap moeten afleggen, open en transparant verantwoording afleggen over wat zij met met de ontvangen giften heeft gedaan. Bij eerdere rampen heeft zij honderden miljoen geïncasseerd waar wij nadien nooit meer iets over gehoord hebben. Not this time.

De politiek zal ook verantwoording moeten afleggen over haar faalbeleid in dezer, zowel federaal als regionaal. Er bestaat een federaal en een regionaal rampenplan. Waarom is het niet geactiveerd geworden ? Waarom worden de burgers in de getroffen regio letterlijk in de steek gelaten ? Waarom onderneemt de Waalse regering niets om de noodlijdenden te helpen ?

In een recent verleden is de bijstand ingeroepen van het Duits, Nederlands en Luxemburgs leger om één persoon te zoeken. Er is zelfs beroep gedaan op het Amerikaans leger. Waarom is dit niet gebeurd na de ramp in de Ardennen ? België schenkt jaarlijks ettelijke honderden miljoenen van ons belastinggeld voor hulp aan het buitenland. Gebeurt er ergens in de wereld een vergelijkbare ramp, staat Be-Fast er binnen de 48 uur. Waarom kan dit niet in eigen land ?

Waar zijn ze ? Als er niet zo'n massale opkomst zou zijn van vrijwilligers en burgerinitiatieven zouden de mensen in de getroffen regio letterlijk creperen. Beschamend. Een zwarte vlek in de Belgische geschiedenis....