Bron: E.H. Patrick van der Vorst (www.christian.art) 🇪🇸🇱🇺🇮🇹🇬🇧🇧🇪
Evangelie van 5 juni 2024

Mannen en vrouwen zullen als de engelen in de hemel zijn.

Christus en Johannes de Doper als kinderen en twee engelen,
Geschilderd door Pieter Paul Rubens (1577–164 en Frans Snijders (1579-1657),
Geschilderd omstreeks 1615,
Olieverf op canvas
© Kunsthistorisches Museum, Wenen

Reflectie bij het schilderij:

De vraag naar het hiernamaals heeft de mensheid al sinds de oudheid geïntrigeerd. In de evangelielezing van vanochtend wordt Jezus benaderd door de Sadduceeën, een joodse groepering die niet geloofde in een leven na de dood. Ze betrekken Jezus, zich ervan bewust dat Hij een andere kijk op deze kwestie heeft. De vraag van de Sadduceeën over een vrouw met zeven echtgenoten impliceert dat zij het hiernamaals slechts als een verlengstuk van het aardse leven zien. Het antwoord van Jezus suggereert echter iets anders: "Als ze uit de dood opstaan, zijn mannen en vrouwen... als de engelen in de hemel." Dit geeft aan dat het leven in de hemel geen voortzetting is van het aardse leven, maar kwalitatief anders is. Paulus spreekt ook over het hiernamaals in termen van transformatie en zegt: "We zullen allemaal anders zijn."

Nu Jezus zegt dat we na dit leven als de engelen in de hemel zullen zijn, is dit een goede gelegenheid om naar engelen in de kunst te kijken. Engelen zijn al eeuwenlang een boeiend onderwerp in de kunst en worden afgebeeld als schattige en knuffelige goddelijke boodschappers. De vroegste afbeeldingen van engelen in de christelijke kunst verschenen in de 3de en 4de eeuw, vaak geïnspireerd door Romeinse en Griekse artistieke tradities. Deze vroege voorstellingen werden beïnvloed door de klassieke afbeeldingen van gevleugelde figuren zoals Eros (Cupido) in de Romeinse kunst, die een visueel sjabloon vormden voor het portretteren van deze etherische en hemelse wezens.

Dit schilderij van Pieter Paul Rubens en Franz Snyders toont Christus en Johannes de Doper als kinderen met twee engelen. Op het eerste gezicht is het bijna moeilijk om de de vier van elkaar te onderscheiden. We hebben de neiging engelen te zien als kleine gevleugelde baby’s, die sterk op jonge kinderen lijken. Er is een prachtig gevoel van intimiteit en goddelijke onschuld in dit schilderij. De twee engelen zijn beschermend en aandachtig rond Johannes en Jezus geplaatst, waardoor de hemelse en heilige sfeer van het tafereel wordt versterkt. De ene engel houdt het offerlam vast, de andere engel houdt een korf met fruit vast.

Markus 12:18-27

18 Ook de sadduceën, die de verrijzenis loochenen, kwamen op Hem af. Ze ondervroegen Hem: 19 Meester, Moses heeft ons voorgeschreven, dat, wanneer iemands broer komt te sterven en een vrouw zonder kinderen achterlaat, zijn broer dan de vrouw moet nemen, en nakomelingschap voor zijn broer moet verwekken. 20 Nu waren er zeven broers. De eerste nam een vrouw, en stierf zonder kinderen na te laten. 21 De tweede nam haar, en stierf; en ook deze liet geen kinderen na. Zo ook de derde, 22 en alle zeven, zonder kinderen na te laten. Het laatst van allen stierf de vrouw. 23 Wien van hen zal zij nu bij de verrijzenis, wanneer ze zullen opstaan, als vrouw toebehoren? Alle zeven hebben haar immers tot vrouw gehad. 24 Jesus sprak tot hen: Zoudt gij niet in dwaling zijn, omdat gij de Schriften niet kent, en evenmin de kracht van God? 25 Want wanneer men opstaat van de doden, dan huwt men niet, noch wordt men gehuwd, maar dan zal men zijn als engelen in de hemel. 26 En wat nu de verrijzenis der doden betreft, hebt gij in het boek van Moses bij het braambosverhaal niet gelezen, hoe God tot hem sprak: "Ik ben de God van Abraham, de God van Isaäk, de God van Jakob"? 27 Hij is toch geen God van doden, maar van levenden. Gij verkeert in grote dwaling.

Bron: E.H. Patrick van der Vorst (www.christian.art) 🇬🇧🇮🇹🇱🇺🇪🇸🇧🇪
Evangelie van 4 juni 2024

Geef Caesar terug wat Caesar toebehoort.

Gaius Julius Caesar,
1ste eeuw na Christus,
Gesneden marmer,
© Kunsthistorisches Museum, Wenen

Reflectie bij de oude Romeinse buste:

De evangelielezing van vandaag roept een politieke vraag op. Het debat in die tijd ging over de vraag of de Joden wel of niet de Romeinse belasting aan Caesar moesten betalen. Het was een nieuwe belasting die in het jaar 6 na Christus werd ingevoerd en die zwaar werd aangevochten door het Joodse volk. Zoals de evangelielezing vermeldt, stelden 'Farizeeën en enkele Herodianen' een vraag aan Jezus. Het is interessant dat deze twee groepen zelf van mening verschilden over het antwoord. De Farizeeën waren van mening dat de belasting niet betaald moest worden en zij beschouwden de belasting als beledigend. De Herodianen echter, die oude en sterke banden met Rome hadden, waren van mening dat deze belasting wel betaald moest worden. Jezus werd dus in het nauw gedreven en elk antwoord dat Hij gaf zou een van de partijen beledigen.

Jezus 'doorzag hun huichelarij' en wist dat het een valstrik was. Hij wist echter dat wat de twee groepen verenigde hun gemeenschappelijke haat tegen Hem was. Jezus antwoordde door niet te ontkennen dat de mensen bepaalde verantwoordelijkheden hadden tegenover Caesar en dus burgerlijke verantwoordelijkheden, maar door te verduidelijken dat ze ook verantwoordelijkheden hebben tegenover God. Jezus verbiedt het betalen van belasting aan Caesar niet, maar Hij bevestigt dat wat verschuldigd is aan de ware God veel groter is. Het evangelie herinnert ons eraan dat onze ultieme loyaliteit bij God ligt. God heeft de eerste aanspraak op ons leven, niet welke menselijke autoriteit dan ook.

Ik deel met jullie een marmeren buste van keizer Caesar uit de 1ste eeuw. Deze marmeren bustes fungeerden als publieke sculpturen om politici of generaals te eren.  Hoewel er veel voorbeelden van Romeinse bustes bewaard zijn gebleven, werden ze in de Romeinse tijd vaak opnieuw gebeeldhouwd. Als bijvoorbeeld keizer A stierf, werden veel van zijn bustes opnieuw gesculpteerd om nu keizer B af te beelden. Vandaar dat er niet veel bustes van de vroege keizers bewaard zijn gebleven, omdat de meerderheid gerecycled en opnieuw gesculpteerd zou zijn. Gaandeweg hechtten de Romeinen echter steeds meer belang aan hun familie-erfenis. Eigenlijk was afkomst een van de beste indicatoren voor iemands politieke of militaire capaciteiten. Als je bijvoorbeeld afstamde van goed presterende militaire bevelhebbers, dan kon je ook 'claimen' een groot leider te zijn. Daarom werden in de loop van de tijd meer bustes bewaard en vereerd zonder opnieuw te worden gebeeldhouwd, als een getuigenis van iemands voorouderlijke afstamming.

Marcus 12:13-17

13 Daarop zonden ze enige farizeën en herodianen op Hem af, om Hem in zijn eigen woorden te verstrikken. 14 Ze kwamen, en zeiden tot Hem: Meester, we weten, dat Gij oprecht zijt, en niemand naar de ogen ziet; want Gij kent geen aanzien des persoons, maar leert naar waarheid de weg van God. Is het geoorloofd, den keizer belasting te betalen, of niet; moeten we betalen, of niet? 15 Maar Hij doorzag hun list, en sprak tot hen: Wat stelt gij Mij op de proef? Laat Mij eens een tienling zien. 16 Ze brachten er een. Hij zei hun: Wiens beeld en randschrift is dit? Ze zeiden Hem: Van den keizer. 17 Jesus sprak tot hen: Geeft dan den keizer, wat den keizer toekomt; en geeft aan God, wat God toekomt. En ze stonden verbaasd over Hem.

Bron: E.H. Patrick van der Vorst (www.christian.art) 🇮🇹🇬🇧🇧🇪🇪🇸🇱🇺
Evangelie van 3 juni 2024

De gelijkenis van de slechte huurders.

Gelijkenis van de slechte huurders,
Geschilderd door Maarten Van Valckenborg (1535-1612),
Geschilderd omstreeks 1585,
Olieverf op canvas
© Kunsthistorisches Museum, Wenen

Reflectie bij het schilderij:

Om deze parabel te situeren: het was in de eerste eeuw niet ongebruikelijk dat een rijke investeerder een boerderij of een wijngaard kocht en deze vervolgens aan de pachters overliet. Het was een concept waarmee alle mensen die naar deze gelijkenis luisterden zeer vertrouwd zouden zijn geweest. Als de oogsttijd aanbrak, stuurden de investeerders iemand om hun deel van de opbrengst te innen en zo hun rendement op hun investering te behalen. In de gelijkenis van vandaag is de landeigenaar God, vertegenwoordigt de wijngaard Israël, en zijn de pachters de religieuze Joodse leiders die probeerden Jezus in diskrediet te brengen.

Jezus zegt in deze gelijkenis dat Zijn Vader talloze profeten naar Jeruzalem stuurde, maar dat er niet naar hen werd geluisterd en dat ze zelfs slecht werden behandeld. Maar nu heeft God Zijn eigen Zoon, Jezus, gestuurd in de hoop dat er naar Hem geluisterd zou worden... maar zoals we weten werd Hij ook gedood... Jezus profeteert dus Zijn eigen dood in deze gelijkenis, door toedoen van de religieuze leiders. Jezus gebruikt vervolgens een ander beeld om Zijn aanstaande dood te beschrijven. Hij was de steen die door de bouwers werd afgewezen. Toch heeft dat tweede beeld iets van hoop, omdat, zoals Jezus zegt, terwijl Hij een van de psalmen citeert, de door de bouwers verworpen steen werd de hoeksteen. Nadat Jezus verworpen en gekruisigd was, zou Hij uit de dood worden opgewekt en de hoeksteen worden van een geestelijke tempel, de Kerk.

Marten van Valckenborch was een Vlaamse renaissanceschilder, gespecialiseerd in landschapstaferelen, aangevuld met religieuze of allegorische thema's, zoals de gelijkenis van vandaag. Links zien we de wijngaard; bovenaan in het midden staat de huisbaas die zijn zoon zendt; en rechtsonder de slechte pachters die de bedienden mishandelen. Alle elementen van de gelijkenis zijn afgebeeld in één schilderij.

Markus 12:1-12

1 Toen begon Hij tot hen in parabels te spreken: Een man plantte een wijngaard, omringde hem met een muur, groef er een wijnpers in, en bouwde er een toren op. Daarna verpachtte hij hem aan landbouwers, en vertrok naar het buitenland. 2 Op de vastgestelde tijd zond hij een knecht naar de landbouwers, om van de landbouwers zijn deel der vruchten van de wijngaard in ontvangst te nemen. 3 Maar ze grepen en sloegen hem, en zonden hem met lege handen heen. 4 Weer stuurde hij hun een anderen knecht; dien sloegen ze op het hoofd, en beledigden hem. 5 Nog eens stuurde hij een andere; en hem doodden ze. Zo nog verschillende anderen; den een sloegen ze, den ander doodden ze. 6 Nu had hij enkel nog zijn geliefden zoon. Ten laatste zond hij ook dezen tot hen, en sprak: Voor mijn zoon zullen ze wel ontzag hebben. 7 Maar die landbouwers zeiden tot elkander: Dat is de erfgenaam; komt, laten we hem doden, dan zullen wij de erfenis krijgen. 8 Ze grepen hem vast, doodden hem, en wierpen hem buiten de wijngaard. 9 Wat zal nu de heer van de wijngaard doen? Hij zal de landbouwers gaan verdelgen, en de wijngaard aan anderen geven. 10 Hebt gij dit Schriftwoord niet gelezen: De steen, die de bouwlieden hebben verworpen, Is de hoeksteen geworden; 11 De Heer heeft het gedaan: Een wonder is het in onze ogen. 12 Toen zochten ze zich van Hem meester te maken; maar ze vreesden het volk. Want ze begrepen, dat Hij met de parabel hen had bedoeld. Ze lieten Hem met rust, en gingen heen.

Bron: E.H. Patrick van der Vorst (www.christian.art) 🇬🇧🇮🇹🇱🇺🇪🇸🇧🇪
Evangelie van 2 juni 2024

Hoogfeest van het Allerheiligst Lichaam en Bloed van Christus.

Op Corpus Christi-ochtend,
Geschilderd door Ferdinand Georg Waldmüller (1793-1865),
Geschilderd in 1857,
Olie op hout
© Belvedere, Wenen / Bruikleen van de Vereniging van Vrienden van de Österreichische Galerie Belvedere

Reflectie bij het schilderij:

Ferdinand Georg Waldmüller wordt beschouwd als een van de meest invloedrijke schilders van de Biedermeier-stijl in het 19de eeuwse Wenen. Dit schilderij getiteld ‘On Corpus Christi Morning’ toont kinderen uit contrasterende sociale klassen. In het midden van het schilderij zien we rijke meisjes gekleed in helderwitte jurken met bloemencirkels op hun hoofd. Ze worden begroet door een oude boerin. De kinderen glimlachen naar haar, terwijl ze de andere armere kinderen op de voorgrond negeren. Een arm meisje links draait zich van hen af ​​en veegt een traan uit haar oog, zichtbaar ontdaan omdat ze niet tot de groep onberispelijk geklede meisjes behoort. Een rijke jongen lijkt een arm meisje te beschimpen dat hem bloemen aanbiedt. Hoewel dit schilderij op het eerste gezicht erg aantrekkelijk is voor het oog, laat het de kijker toch met een enigszins ongemakkelijk gevoel achter, omdat hij zich realiseert welke sociale ambiguïteit hier een rol speelt.

Het meest opvallende kenmerk van dit schilderij is het gebruik van licht. Het zonlicht komt uit de rechterbovenhoek, verlicht de achterkant van de figuren en werpt lange schaduwen. Het is prachtig geschilderd. De kinderen bereiden zich allemaal vol vreugde voor op de Corpus Christi-processie. Vandaag vieren we het feest van Corpus Christi, ook wel Hoogfeest van het Allerheiligste Lichaam en Bloed van Christus genoemd, ter ere van de werkelijke aanwezigheid van het lichaam (corpus) van Onze Heer Jezus Christus in de Eucharistie.

Het feest van Corpus Christi werd door Thomas van Aquino aan paus Urbanus IV voorgesteld om een ​​feest te creëren dat uitsluitend gericht was op de Heilige Eucharistie, waarbij de nadruk werd gelegd op de vreugde van de Eucharistie als Lichaam en Bloed, de ziel en de goddelijkheid van Christus. Kort daarna begonnen processies, waarbij het Heilig Sacrament door steden en dorpen werd gedragen. Op het schilderij zijn de kinderen te zien die zich voorbereiden op zo’n optocht.

Ik wens iedereen een gezegend en vreugdevol Hoogfeest van het Allerheiligst Lichaam en Bloed van Christus.

Markus 14:12-16, 22-26

12 Op de eerste dag der ongedesemde broden, waarop men het Pascha offerde, zeiden zijn leerlingen tot Hem: Waar wilt Gij, dat we U de toebereidselen gaan maken, om het paasmaal te eten? 13 Hij zond dus twee van zijn leerlingen heen, en zei hun: Gaat naar de stad; daar zult gij een man tegenkomen, die een kruik water draagt; gaat hem achterna. 14 en zegt, waar hij binnengaat, tot den heer des huizes: De Meester zegt: waar is de zaal, waar Ik met mijn leerlingen het paasmaal kan houden? 15 En Hij zal u een grote opperzaal aanwijzen, goed gemeubeld en van alles voorzien; maakt daar alles voor ons gereed. 16 De leerlingen gingen heen, kwamen in de stad, en vonden het, zoals Hij hun had gezegd; en ze maakten het paasmaal gereed.
…
22 Terwijl zij nu aten, nam Jesus brood, zegende het, brak het, gaf het hun, en zeide: Neemt, dit is mijn lichaam. 23 Daarna nam Hij de kelk, sprak een dankgebed uit, en gaf hun de kelk; en zij dronken er allen uit. 24 En Hij zeide tot hen: Dit is mijn bloed van het Verbond, dat voor velen wordt vergoten. 25 Voorwaar, Ik zeg u: Ik zal de vrucht van de wijnstok niet meer drinken tot op de dag, waarop Ik ze hernieuwd zal drinken in het koninkrijk Gods. 26 En nadat zij de lofzang hadden gezongen, gingen zij naar de Olijfberg.

Bron: E.H. Patrick van der Vorst (www.christian.art) 🇮🇹🇬🇧🇧🇪🇪🇸🇱🇺
Evangelie van 1 juni 2024

Ik zal je verklaren waar Ik het gezag haal om zo te handelen.

Christus met de Eucharistie,
Geschilderd door Vicente Joanes Maçip (actief 1578-162,
Geschilderd omstreeks 1594,
Olieverf op lindehout
© Museum voor Schone Kunsten, Boedapest

Reflectie bij het schilderij:

Tijdens de Heilige Mis heeft u misschien gezien hoe de priester een klein stukje van de geconsacreerde hostie afbrak en in de kelk legde, terwijl de gemeenschap het ‘Lam van God’ bidt. Deze praktijk gaat terug op een zeer vroege traditie in de Kerk. Het is niet alleen symbolisch voor de eenheid van het lichaam en bloed van Christus, maar symboliseert ook de eenheid van de Kerk, de paus, de bisschoppen en priesters. Nicholas Gihr schrijft (in The Holy Sacrifice of the Mass: Dogmatically, Liturgically and Ascetisch verklaard, 2015): 'Deelname aan hetzelfde heilige offer werd beschouwd als een teken en belofte van kerkelijke gemeenschap; Om dit wederzijds te bewijzen en in stand te houden, stuurden pausen en bisschoppen delen van de gewijde hosties naar andere bisschoppen, of ook naar priesters, die de ontvangers in de kelk lieten vallen en consumeerden. Dit gebruik bestond in Rome tot ongeveer de negende eeuw. Daar zond de paus op zondagen en feestdagen naar de priesters die belast waren met de goddelijke dienst in de kerken in de stad, de eucharistie als symbool van gemeenschap met het kerkelijke Hoofd, en als teken dat zij bevoegd waren om te vieren.'

Elke keer dat de priester het kleine stukje van de geconsacreerde hostie in de kelk legt, dient het als een aangrijpende herinnering aan de eenheid van onze Kerk en onze gemeenschap met de paus en zijn bisschoppen. Historici veronderstellen dat er eeuwenlang twee kleine stukjes in de kelk zijn geplaatst: een van de bisschop (of paus) en een ander van de vorige misviering. Dit aanvullende stuk uit de vorige Mis symboliseerde continuïteit en eenheid door de tijd heen, en illustreerde hoe elke Mis de traditie van de Kerk in stand houdt en bestendigt, en ons weer verbindt met onze vroege wortels van de Kerk.

Het gezag waar Jezus in de lezing van vandaag over spreekt, is goddelijk gezag, dat Hem door God wordt verleend. Ditzelfde gezag fungeert als een verenigende kracht binnen de Kerk, gesymboliseerd door de bovengenoemde liturgische praktijken. Of we nu ouders, leraren, managers, verzorgers of priesters zijn, we beschikken allemaal over een bepaalde mate van gezag die God ons heeft toevertrouwd. Alleen als we dit gezag uitoefenen in dienst van God, worden we authentieke christenen, door de tijd heen met elkaar verbonden en in gemeenschap met elkaar.

Markus 11:27-33

27 Zo kwamen zij weer in Jerusalem terug. En terwijl Hij rondwandelde in de tempel, traden de opperpriesters, schriftgeleerden en oudsten op Hem toe, 28 en zeiden tot Hem: Met wat recht doet Gij dit alles; of wie heeft U het recht gegeven, om dit te doen? 29 Jesus sprak tot hen: Ook Ik zal U één vraag stellen; zo gij Mij daarop antwoordt, dan zal ook Ik u zeggen, met welk recht Ik dit alles doe. 30 Was het doopsel van Johannes van de hemel of van de mensen? Antwoordt Mij! 31 Ze overlegden bij zichzelf: Zo we zeggen: "van de hemel", dan zal Hij antwoorden: waarom hebt gij hem dan niet geloofd? 32 Zouden we zeggen: "van de mensen"? ….Maar ze waren bang voor het volk; want allen hielden Johannes voor een echten profeet. 33 Ze gaven dus Jesus ten antwoord: We weten het niet. Nu sprak Jesus tot hen: Dan zeg Ik u evenmin, met welk recht Ik dit alles doe.