Bron: E.H. Patrick van der Vorst (www.christian.art) 🇱🇺🇬🇧🇮🇹🇧🇪🇪🇸
Evangelie van 5 juli 2024

Niet de gezonden hebben de dokter nodig, maar de zieken.

Het doktersbezoek,
Schilderij van Jan Steen (1626–1679),
Geschilderd tussen 1660-1665,
Olieverf op paneel
© Philadelphia Museum of Art

Reflectie bij het schilderij:

Jan Steen specialiseerde zich in het afbeelden van vermakelijke en moraliserende scènes uit het 17de eeuwse Nederlandse leven, waarbij hij de humoristische en vaak aangrijpende momenten van zijn tijd meesterlijk vastlegde. Een van zijn favoriete thema's was het doktersbezoek, waarbij meestal een jonge vrouw werd afgebeeld die leed aan liefdesverdriet in plaats van aan een echte ziekte. Dit thema wordt levendig uitgebeeld in dit schilderij. Steen gebruikt een mix van humor en sociaal commentaar. De scène toont een dokter die een jonge vrouw onderzoekt, vermoedelijk op symptomen die verband houden met liefdesverdriet. Hij kijkt verward, zich realiserend dat het jonge meisje niet fysiek ziek is. Een lint dat smeulend op het vuurkorfje bij de voet van de patiënt staat voor een kwakzalvertechniek die wordt gebruikt om zwangerschap vast te stellen. Misschien is ze niet alleen verliefd, maar ook zwanger. De aanwezigheid van een man in de deuropening zou wel eens de oorzaak van haar kwaal kunnen zijn! De humoristische ondertoon wordt versterkt door een lachende figuur die een haring boven de vrouw vasthoudt, die haar benarde situatie belachelijk lijkt te maken en haar dwaasheid bevestigt. Deze figuur voegt een laag sociaal commentaar toe, aangezien Steen dergelijke personages vaak opnam om de morele les achter de scène te benadrukken. De wisselwerking van deze elementen is niet alleen vermakelijk, maar dient ook als kritiek op de maatschappelijke normen en gedragingen van die tijd.

Hoewel de vrouw op het schilderij misschien niet ziek is, zijn wij dat wel. Nou, dat klinkt misschien een beetje hard, maar het is waar. Alleen als we erkennen dat we hulp nodig hebben met onze tekortkomingen en de ware dokter, Jezus, inschakelen, kunnen we genezen worden. Geen van onze tekortkomingen drijft Jezus weg. Integendeel, ze kunnen Hem dichter bij ons brengen, als we ze erkennen en ons hart openen voor de grenzeloze genade die Hij ons biedt. De kerk is een gemeenschap van vergeven zondaars!

Wij hebben allemaal altijd Gods vergeving nodig. Jezus laat ons zien dat Gods vergeving overvloedig aanwezig is, als we onze behoefte eraan maar erkennen. De oproep van Matteüs in de lezing van vandaag laat ons zien dat de Heer ons blijft oproepen tot gemeenschap met Hem, ongeacht hoe vaak we in het verleden de gemeenschap met Hem hebben verbroken.

Matteüs 9:9-13

9 Toen Jesus vandaar verder ging, zag Hij een man, Matteüs genaamd, bij het tolhuis zitten. Hij zeide tot hem: Volg Mij. En hij stond op, en volgde Hem. 10 En zie, terwijl Jesus in het huis aan tafel aanlag, kwamen vele tollenaars en zondaars met Hem en zijn leerlingen aanliggen. 11 Toen de farizeën dit zagen, zeiden ze tot zijn leerlingen: Waarom eet uw Meester met tollenaars en zondaars? 12 Jesus hoorde het, en sprak: De gezonden hebben geen geneesheer nodig, wel de zieken. 13 Gaat, en leert wat het zeggen wil: "Barmhartigheid wil Ik, en geen offerande." Ik ben niet gekomen, om de rechtvaardigen, maar om de zondaars te roepen.