Vaccinatie: een stukje -vaccinerende- geschiedenis

Er woedt een strijd, wereldwijd, niet alleen door de politiek en de media, zeker ook via de sociale media over de voor- en vooral de nadelen van een vaccinatie tegen dat wat Covid-19 wordt genoemd.

Dat lijkt iets nieuws, echter, de strijd tegen “De vreselijkste aller harpijen" - zoals Willibrord Rutten de strijd tegen de pokken in zijn demografische studie het noemde - riep zo'n 200 jaar geleden exact dezelfde polemieken op.

De ziekte pokken teisterde de lage-landen; de epidemie veroorzaakte vele verminkten en soms zelfs duizenden doden. De tegenstanders van de aanpak ertegen vonden dat ziekten de “Geesel Gods” (de goddelijke voorzienigheid) waren waaraan men zich diende te onderwerpen. Dat werd van de kansel verkondigd en eveneens 'door vaardige pamflettisten in den lande verspreid', gelijk vandaag, zo'n 200 jaar later.

Koepokken; Latijn: vaccinia, is een virale en zeer besmettelijke runderziekte die ook voor de mens besmettelijk is. De ziekte verloopt over het algemeen goedaardig.

'Vaccinus' komt uit het Latijn en betekent 'van de koe' (Vache). De Britse arts Edward Jenner heeft zo de termen 'vaccineren' en 'vaccinatie' geïntroduceerd. 'Vaccinia' is hier tevens van afgeleid.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Koepokken

In China was rond het jaar 1000 ontdekt dat een ernstig ziekteverloop van de pokken voorkomen kon worden wanneer iemand expres met pokken werd besmet. Hetzelfde gebeurde ook in Africa middels inoculatie; directe inenting. Het kon ook door een kleine dosis ‘pokkenmateriaal’ van ingedroogde korsten of puistenvocht via de neus of een klein sneetje te injecteren, de indirecte methode, variolatie genoemd.

De methode reisde via de Zijderoute naar het Ottomaanse Rijk en vandaar naar Engeland.
In 1748 werd het voor het eerst in Nederland toegepast. Zie: Geert Reinders. In Engeland ontwikkelde Edward Jenner een werkend vaccin tegen pokken naar Turks voorbeeld - inoculatie; directe inenting - de indirecte methode; variolatie, werd hem mede overgebracht door Lady Mary Montague ten gevolge van haar buitenlandse reizen. Bij de inoculatie methode bleek er kans op besmetting door geïnjecteerden waar dat bij de variolatie methode; de 'melkmeisjes-methode', niet het geval was.

Doordat er in Nederland voor het eerst een centrale overheid was; de Bataafse Republiek, die zich actief bemoeide met de volksgezondheid -voorheen besloten de lokale overheden over gezondheidsmaatregelen- en doordat die overheid er veel baat bij had de pokken te overwinnen, werd Nederland het eerste land waar vaccinatie op grote schaal werd toegepast.

Het Bataafse bestuur omarmde de vaccinatie samen met de 'Maatschappij tot Nut van 't Algemeen'.
In Alkmaar bijvoorbeeld, konden 'de armen' vanaf 1801 gratis gevaccineerd worden. In 1804 werd het ‘Genees- en Heelkundig Genootschap ter Bevordering van de Gezondheid’ opgericht, dat zich toelegde op de “bevordering der zoo heilzame koepokinenting”.

In 1808 brak er een grote pokkenepidemie uit. In dat jaar werd onder koning Lodewijk Napoleon (de Bataafse Republiek was inmidels opgeheven) de eerste grote, landelijke vaccinatiecampagne gestart. De koning vaardigde het bevel uit dat alle Nederlandse schoolkinderen moesten worden ingeënt tegen pokken.

In 1823 voerde de Nederlandse overheid een vaccinatiebewijs in. Zonder het zogenoemde 'pokkenbriefje' werden kinderen niet toegelaten op scholen. Tegen die indirecte vaccinatiedwang was veel verzet. Hoe herkenbaar. Begrijpelijk ook, en dat was niet alleen een geval van 'onbekend maakt onbemind' ... want het is niet alleen maar 'in de gloria' waar het vaccinaties betreft ... dat moge inmiddels wel duidelijk zijn.

Pokken of Covid-19, het lijkt om 't even: de strijd om - voor en tegen - vaccinatie lijkt dezelfde, met pamfletten of via internet, er lijkt weinig veranderd. We lijken weinig opgestoken te hebben. 'Gods Gesel' of de verdachtmaking met complotten of een natuurlijk verschijnsel of wat dan ook, we mogen hopen dat het gezond verstand zal zegevieren.