‘Migratie is geen oplossing voor demografische ontwikkeling Europa’.
Arbeidsmigratie kan helpen om gaten op de Europese arbeidsmarkt te vullen, maar is niet voldoende om het arbeidstekort dat is ontstaan door de vergrijzing volledig op te lossen. Dat zegt Tesseltje de Lange, hoogleraar Europees Migratierecht aan de Radboud Universiteit, in de podcast Dossier Europa. De Lange zegt dat een breder pakket aan maatregelen nodig om de economie draaiende te houden. ‘We moeten eenvoudigweg rekening houden met dat er minder mensen zijn.’
In heel Europa zorgt een combinatie van vergrijzing en een dalend geboortecijfer voor grote tekorten op de arbeidsmarkt, zegt De Lange. 'Die krapte op de arbeidsmarkt wordt vooral veroorzaakt door demografische ontwikkelingen.' Veel Europese landen experimenteren met verschillende vormen van arbeidsmigratie om het gat te dichten. Zo maken mkb'ers in de Baltische staten gebruik van ICT'ers uit Nigeria en werft Spanje buschauffeurs in Marokko en Latijns-Amerika. 'Landen kijken over de grenzen om de problemen op te lossen.'
Hoewel arbeidsmigratie volgens De Lange kan helpen om gaten in de arbeidsmarkt te vullen, waarschuwt ze dat het niet genoeg is. Investeringen in onderwijs, preventie van de zorgvraag en creatieve oplossingen op de arbeidsmarkt moeten deel uitmaken van een breder pakket aan maatregelen, zegt De Lange. 'We moeten met z'n allen nadenken over hoe we de komende twintig, dertig jaar de economie draaiende kunnen houden.'
De demografische situatie in Spanje is een voorbode voor de rest van Europa. In 2050 zal één op de drie Spanjaarden 65 jaar of ouder zijn, vergeleken met één op de vijf nu. Die ontwikkeling brengt uitdagingen met zich mee voor de arbeidsmarkt. Jongeren kunnen moeilijk aan een baan komen en stellen het stichten van een gezin uit. De regering probeert de gaten te dichten door middel van arbeidsmigratie. Zo worden seizoenarbeiders uit Bolivia overgevlogen voor de zomeroogst.
De Europese Commissie stimuleert projecten die arbeidsmigratie mogelijk maken. Zo worden trainingen voor bus- en vrachtwagenchauffeurs mogelijk gemaakt in Marokko en Tunesië. In het nieuwe Europese asiel- en migratiepact is ook aandacht voor het werven van nieuwe medewerkers buiten de Europese grenzen. Deze inspanningen zijn een uitgeklede versie van de plannen van de Europese Commissie, zegt De Lange. De Europese Raad heeft flink gestreept in de voorstellen. 'Lidstaten zijn huiverig om de regie over arbeidsmigratie uit handen te geven.'
